Pracując w opiece nad seniorami w Niemczech, tak samo, jak podczas opieki nad kimś z rodziny, trzeba monitorować stan zdrowia podopiecznych. W przypadku seniorów czy osób przewlekle chorych, sprawa jest o tyle skomplikowana, że termometr i proste pytanie o samopoczucie nie wystarczą. Problemy zdrowotne osób wymagających opieki mogą być przecież bardzo różne, a możliwość opowiedzenia przez nie o zmianach stanu zdrowia – ograniczona.
Wyczulenie i obserwacja
Monitorowanie stanu zdrowia podopiecznych to jedno z podstawowych zadań jego opiekunki lub opiekuna. Służy temu, by szybko zareagować na wszelkie sygnały mogące świadczyć o jego pogorszeniu – zaostrzeniu chorób już występujących lub wystąpienia nowych schorzeń.
Wymaga to wyczulenia na zmiany w stanie zdrowia podopiecznego. Uważną jego obserwację, bo opiekun nie może liczyć na to, że senior sam zidentyfikuje takie zmiany i powiadomi o nich.
Wywiad i jego analiza
W praktyce lekarskiej i pielęgniarskiej, sposobem pozyskiwania informacji na temat występowania ewentualnych zmian w stanie zdrowia pacjenta, jest przeprowadzenie wywiadu i jego analiza. Wywiady takie przeprowadza się stosując różne techniki, by zachęcić pacjenta do mówienia i zapobiec odchodzeniu przez niego od tematu. Punktem wyjścia, objaśniają specjaliści, powinno być zadawanie pytań otwartych, by pacjent swobodnie udzielał informacji. Pytania otwarte to takie, w których nie podpowiada się pytanemu odpowiedzi.
Ogólny stan zdrowia podopiecznych
Pracując w opiece w Niemczech, warto wykorzystywać tę technikę w kontroli stanu zdrowia podopiecznego. Stosowanie pytań otwartych ogranicza ryzyko, że skieruje się jego uwagę wyłącznie na te problemy zdrowotne lub symptomy, które przyszły opiekunowi do głowy. Przykładowo – jeśli podopieczny ma problemy kardiologiczne, nie można ograniczać pytań do tej kwestii, utrudniając mu tym samym powiedzenie, że boli go noga lub brzuch. Wywiad czy raczej rozmowę prowadzoną przez opiekunkę lub opiekuna, lepiej zacząć więc ogólnie.
Dodatkowe pytania
W praktyce oznacza to systematyczne podejmowanie w rozmowach tematu samopoczucia i nastroju seniora, jego odczuć, co do stanu własnego zdrowia, zmian, które w jego mniemaniu zachodzą czy jakości snu. Dobrze jest zachęcać go do rozwijania wypowiedzi, czyli dopytywać o szczegóły. Znając choroby przewlekłe, które mu doskwierają należy potem przejść do dodatkowych pytań. Czy boli go dziś głowa? Czy kaszle? Jak reumatyzm? Można też poprosić seniora, by wskazał palcem bolesne miejsca, jeśli o takowych mówił, by upewnić się, co rzeczywiście go boli, obejrzeć wskazane miejsce.
Nie w pośpiechu
Ponieważ stawką jest zdrowie pacjenta i jakość jego życia, takich rozmów nie należy przeprowadzać w pośpiechu. Podopieczny musi mieć czas zrozumieć pytania i zastanowić się na odpowiedzią. Ważne, aby opiekunka lub opiekun rzeczywiście byli zainteresowani jego zdrowiem.
Z tego powodu na taką rozmowę warto wykroić w planie dnia kilka spokojnych minut. Nie zadawać pytań w biegu, przy okazji wykonując inne czynności i nie patrząc na podopiecznego. Takie zachowanie może być przez niego odebrane jako lekceważenie jego samopoczucia i potrzeb. Choć może też się zdarzyć, że podopieczny będzie najchętniej rozmawiał na te tematy podczas posiłku czy spaceru albo wtedy, gdy opiekunka lub opiekun coś gotują. Pożądane by było więc „nauczyć” się swojego podopiecznego, zapytać albo wyczuć, kiedy i jak rozmawiać o jego samopoczuciu, by rozmowa nie kończyła się na zdawkowych odpowiedziach.
Każda zmiana nawyków
Oprócz rozmowy konieczne jest też uważne obserwowanie podopiecznego. Każda zmiana nawyków – czy to godzin snu, czy tych związanych z dietą albo niechęć do jakiejś aktywności – powinna wzbudzić niepokój. Nawet więc, przykładowo, jeśli pierwszy raz się zdarza, że odmawia zjedzenia ulubionej potrawy, warto zapytać, czy winna jest sama potrawa, czy jest jakaś inna przyczyna niechęci do jedzenia. A może przecież być ich wiele. Od bólu brzucha czy gardła, poprzez problemy z protezą zębową, na utracie smaku kończąc.
Potrzebna natychmiastowa reakcja?
Stan zdrowia podopiecznych nie można badać tylko przez wywiad i przeprowadzenie krótkiej rozmowy. Opiekunka lub opiekun muszą zdecydować, czy wyartykułowany przez seniora lub zaobserwowany u niego problem, powinien wywołać natychmiastową dalszą reakcję. W takim momencie szczególnie przydaje się wiedza o jego ogólnym stanie zdrowia i dotychczasowych kłopotach z nim związanych. Przydatny może być też wtedy kontakt z bliskimi seniora lub możliwość porozmawiania z jego lekarzem czy fizjoterapeutą.
Temperatura, ciśnienie, glikemia
Stan zdrowia podopiecznych może monitorować poprzez różne czynności. Pomiar temperatury czy masy ciała, to tylko podstawowe z nich. W zależności od problemów zdrowotnych podopiecznego konieczne może być także systematyczne mierzenie ciśnienia tętniczego krwi czy kontrola glikemii. Oczywiście opiekunka czy opiekun, nie mogą wchodzić w rolę lekarza czy pielęgniarki. Jednak to są czynności nie zarezerwowane dla przedstawicieli zawodów medycznych. Sprawni pacjenci wykonują je zwykle sami, w przypadku osób potrzebujących stałej opieki, wyręczyć ich może osoba sprawująca tę opiekę.
Wynik takich pomiarów należy zapisywać, jeśli wykorzystywane sprzęty same ich nie zapamiętują. Choć nawet i wówczas lepiej prowadzić notatki, bo sprzęt może okazać się zawodny. Podopieczny lub jego bliscy, a także lekarz mogą też po prostu preferować takie zapiski.
